اجزای اصلی یک کتاب چیست؟

اجزاء کتاب:

يک کتاب از بخش های زير تشکيل شده است:

1) صفحه بسم الله

2) صفحه عنوان: صفحه‌ای است که حاوی اطلاعات زير است:

·         عنوان کتاب.

·         عنوان فرعی (عبارت توصيفي كه روشنگر عنوان اصلي است).

·         نام مؤلف يا مؤلفان به همراه اطلاعاتي از قبيل موقعيت و درجه علمي آن ها.

·         نام ناشر

·         تاريخ انتشار

3) صفحه حقوقی (شناسنامه).

4) تقديم نامه (صفحة اهدا).

5) فهرست مطالب (يک فهرست از بخش‌های کتاب به ترتيب قرارگرفتن در کتاب به ‌همراه شماره صفحه مربوطه است).

6) پيشگفتار.

7) مقدمه.

8) متن کتاب (فصول مختلف كتاب).

9) پيوست يا ضميمه.

10) واژه‌نامه.

11) کتابنامه

صفحه آرايی:

اگر میخواهید کتاب شما زیر نظر انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی به چاپ برسد، ترجیح این دانشگاه استفاده از قطع وزيری است، ليکن در صورت تمايل صاحبان اثر، امکان چاپ کتاب در دو اندازه ديگر وجود دارد. اندازه کتب و متون جهت صفحه آرايی به قرار زير می باشد:

1. قطع وزيری:

اندازه صفحه: 175*245 ميلی متر.

اندازه متن: 120*200 ميلی متر.

فاصله متن تا حاشيه صفحه ها به قرار زير است: حاشيه از بالا: 25 ميلی متر: حاشيه از پايين: 20 ميلی متر: حاشيه از چپ و راست: 5/27 ميلی متر.

اندازه نهايی کتاب بعد ازچاپ، صحافی و برش 165*235 ميلی متر.

2. قطع رقعی:

اندازه صفحه: 150*220 ميلی متر.

اندازه متن: 100*175 ميلی متر.

اندازه نهايی کتاب بعد ازچاپ، صحافی و برش 145*215 ميلی متر.

3. قطع رحلی:

اندازه صفحه: 220 *295 ميلی متر.

اندازه متن: 170* 245 ميلی متر.

اندازه نهايی کتاب بعد ازچاپ، صحافی و برش 215 *290 ميلی متر.

همانطور که قبلاً اشاره گرديد، صفحه آرايی بهتر است بر اساس قطع وزيری صورت گيرد.

اصول کلی نگارش کتاب

• فاصله بين سطور: در نگارش کتاب ها فاصله بين سطور يک (Line Spacing: Single) توصيه می گردد.
• نوع و اندازه قلم: توصيه می گردد نگارندگان از قلم های زير جهت تايپ کتب خود استفاده کنند. در صورتی که به دليل موجه از قلم های زير استفاده نمی کنيد، لطفاً فايل فونت خود را در لوح فشرده نهايی کتاب گنجانده و سپس تحويل ناشر دهند.
• اندازه قلم برای متون فارسی و عربی 12 و يا 13 و برای متون انگليسی و ساير زبان ها 11 و يا 12 توصيه می گردد.
•  در تايپ متن لطفاً دقت نمايد قبل از نقطه و کاما، فاصله (Space) وجود نداشته باشد و همچنين دقت نمايد بعد از نقطه، کاما، پرانتز بسته و …. فاصله (Space) وجود داشته باشد.
• Alignment: به جز در موارد ضروری، Alignment (چينش) متن بايد در متن کتاب مساوی از هر دو طرف باشد (Justify باشد).
• اندازه قلم و نوع آن بایستی در طول متن کتاب و سطوح تيتری آن يکسان باشد.
• شماره زيرنويس ها حتماً در کتاب های فارسی به زبان فارسی باشد. دقت فرماييد اگرچه لغت زيرنويس شده غير فارسی (انگليسی) است، ليکن شماره آن بايد فارسی باشد.
• توضيحات جدول ها در بالای جدول و توضيحات تصاوير و نمودارها در پايين آنها و با Alignment وسط نگارش شوند.
• فرورفتگی متن (در ابتدای پاراگراف و متن کتاب) با فاصله (Space) صورت نگرفته باشد، بلکه از طريق Tab و يا تنظيمات پاراگراف (Paragraph) صورت گرفته باشد.
• منابع بايد بر اساس حروف الفبای فاميل نويسندگان مرتب شده باشند و ترجيحاً فرورفتگی آنها بايد به صورت Hanging باشد. ابتدا منابع فارسی و عربی آورده شوند و سپس با ادامه شماره منابع فارسی و عربی، منابع ساير زبانها که رسم الخط انگليسی دارند آورده شوند. به عبارت ديگر شماره گذاری منابع غير فارسی بايد در ادامه منابع فارسی و بدون گذاشتن سطر خالی باشد. لطفاً مد نظر داشته باشيد که زبان لاتين قرن هاست منسوخ گرديده است. به همين جهت از ذکر عبارت لاتين برای منابع غير فارسی زبان خودداری نمايد.
• شماره گذاری صفحه ها: جهت وارد نمودن شماره صفحه، ترتيب صفحه ها بر اساس ترتيب اعلام شده در قسمت اجزاء کتاب است. لطفاً دقت فرمايد که شماره صفحه از تقديم نامه شروع می شود. شماره صفحه های تقديم نامه، فهرست مطالب و پيشگفتار در کتاب های فارسی با حروف الفبای فارسی، در کتاب های عربی با حروف الفبای عربی و در کتاب های انگليسی با اعداد رومی به صورت ايتاليک شماره گذاری می شود. شماره گذاری با عدد از مقدمه شروع شده و تا پايان کتاب ادامه می يابد. به عبارت ديگر:
  • صفحه هايی که شماره صفحه ندارند: صفحه بسم الله، صفحه عنوان، صفحه حقوقی،
  • صفحه هايی که شماره صفحه به صورت حروف الفبا و يا اعداد رومی است: تقديم نامه، فهرست مطالب و پيشگفتار.
  • صفحه هايی که شماره صفحه با اعداد دارند: مقدمه، متن کتاب، پيوست، واژه‌نامه و کتابنامه.

طرح روی جلد:

ارائه طرح روی جلد: نويسنده عهده دار مکاتبات، ملزم به ارائه طرح روی جلد در دو مرحله می باشد: طرح جلد اوليه (جهت اخذ شابک) و طرح جلد نهايی (جهت چاپ). تفاوت طرح نهايی جلد کتاب با طرح اوليه، درج شدن شابک به صورت بارکد بر روی پشت جلد می باشد. در طرح نهايی جلد کتاب، بايد شابک به صورت بارکد با زمينة سفيد در گوشة سمت چپ پشت جلد قرار داده شود.

ذکر نام مؤلفان و مترجمان: روی جلد کتاب تنها “نام” و “نام خانوادگی” صاحب (صاحبان) اثر ذکر گردد و از ذکر واژه ها يا عبارات ديگر مانند دکتر، مهندس، عضو هيأت علمی و ….. خود داری گردد.

• مکان ذکر محل فعاليت و سمت صاحبان اثر در صفحه عنوان و صفحه حقوقی کتاب می باشد.
• بهتر است در طرح روی جلد از نگارش عبارت مؤلف و…. خودداری گردد و تنها به ذکر اسامی مؤلفان اشاره گردد. تنها در کتاب های ترجمه ای ذکر نام مؤلفان اصلی به زبان فارسی و مترجمان لازم است.
• بايد چکيده ای از محتوای علمی کتاب (در چند سطر) در پشت جلد کتاب درون کادر آورده شود.
• بهتر است نويسندگان خلاصه ای از مشخصات خود را به همراه ذکر عناوين ديگر آثار خود در صفحات اول داخل کتاب بياورند.
• با عنايت به اينکه کتاب پس از چاپ و صحافی برش می خورد، از طراح خود بخواهيد تا نوشته ها و آرم جلد کتاب را با فاصلة مناسب از حاشيه طرح جلد قرار دهد.